Tips om je kind te helpen bij een scheiding

Een scheiding, dat heeft een grote impact op kinderen. Uiteraard. Hoe goed je ook uit elkaar gaat, er veranderd veel. Zeker Ellis heeft het hier soms echt moeilijk. En toch geloof ik niet in “stay together for the kids”. Ja, het is zwaar en hard en droevig, maar tegelijk leren ze er ook veel van en brengt het ook verbinding en zelfs mooie momenten.

Het scheelt natuurlijk dat de ex en ik van in het begin heel duidelijk voorop hebben gesteld dat het belang van de meisjes voorop blijft staan. Altijd. Hoe moeilijk dat soms ook is. Hoe hard ge soms ook op uw tong moet bijten of dingen moet doen die ge totaal niet ziet zitten. De meisjes kozen hier allemaal niet voor, dus elk ongemak of verdriet dat we kunnen vermijden of verlichten is iets waar we voor gaan.

Hoe kinderen omgaan met een scheiding valt moeilijk te voorspellen denk ik. Bij ons gaan ze er allesinds elk op hun eigen manier mee om. Voor Jools is het allemaal niet zo’n probleem. Ik denk dat zij ons ook nooit echt gezien heeft als een heel verliefd koppel en uiteindelijk ziet ze haar vader nu veel meer en doet hij veel meer met hen dan vroeger. Ze vindt het niet erg om in twee huizen te wonen en de regeling (2-2- 5-5) is oké voor haar. Al moeten we haar wel in de gaten houden, want ze heeft het moeilijk om over emoties te praten en klapt gewoon dicht als het over zo’n dingen gaat. Ik probeer er dus wel over te waken dat ze niet alles opkropt.

Ellis daarentegen die snapt er niets van. Die wil antwoorden op haar vele vragen, die wil begrijpen wat er gebeurd is en waarom. Die snapt niet waarom ik zo droevig ben geweest om iets wat ik zelf gekozen heb. Die schuift oude foto’s onder mijn neus waarop de ex en ik lachen en zegt dan: “Hoezo maakten jullie elkaar niet aan het lachen? Hier lachen jullie toch?”. Dat kleine brein met zo veel vragen. Ze huilt heel vaak (voor ‘s avonds) en is oprecht droevig over alle gevolgen en dingen die haar kleine leventje overhoop halen. Gelukkig kunnen we goed praten samen en zorgen die droevige momenten ook voor mooie momenten. Dan praten we samen, huilen we samen en knuffelen we samen. Daarna is het er weer uit en gaat ze gewoon verder. Ik probeer altijd open en eerlijk te antwoorden en leer haar dat al haar emoties oké zijn, dat ze erbij horen en dat het ook wel weer beter zal gaan.

Hierbij enkele tips en dingen die hier hielpen:

• Praat met uw kinderen. Wees open en eerlijk (uiteraard op kinderformaat). Ze voelen dingen toch aan en als jij ze niet benoemd, dan vullen ze het zelf in. En die eigen invulling is vaak erger of slechter dan de waarheid. Ik geloof echt dat duidelijkheid om de situatie meer rustgevend is dan een eeuwig onrustig en onzeker gevoel wat niet benoemd wordt. Beter dus dat ze duidelijk weten wat er gaande is. Toen bij ons alles drastisch mis liep, heb ik dat bijvoorbeeld open en eerlijk met hen besproken. Dan vertelde ik hen dat er dingen gebeurd waren, waardoor het voor mij héél moeilijk werd om papa nog te zien en om samen nog dingen te doen (wat we tot dan wel deden). Ik vertelde eerlijk dat ik papa een tijd niet meer wou zien of horen, maar dat we wel samen hun ouders bleven (en altijd zullen blijven) en dat we altijd wel over hun zouden communiceren en samenwerken. Uiteraard gaf ik geen details mee over wat er precies gebeurd was. Op zo’n vragen zei ik gewoon dat dat iets tussen volwassenen was.
• Praat nooit, echt nooit, slecht over de ander, zelfs niet al lachend of als mopje. Het is en blijft hun vader, de helft van hun DNA, hun held. Hoe moeilijk dat soms ook is, ik ga daar altijd in mee, zeg nooit iets slechts of zuur. Ook niet tegen anderen wanneer zij binnen gehoorsafstand zijn.
• Geef hun tijd, laat het verdriet komen en laat het verdriet zijn. Ik zeg vaak aan Ellis dat haar verdriet normaal is, dat ik ook vaak droevig ben en dat dat oké is. Ik zeg er ook bij dat het verdriet wel zal slijten, dat het tijd nodig heeft en dat alles weer goed zal komen, voor ons allemaal. Verdriet hoort bij het leven, verdriet is oké.
• In het eerste jaar na de scheiding kon Ellis er moeilijk of niet over praten. Dan werd ze plots heel kwaad of droevig en dan klapte ze volledig dicht. Op een dag kocht ik een canvas en verf en vroeg hen een schilderijtje te maken. Ellis besloot iets rond de scheiding te doen en schilderde een droevig tafereeltje met mama en papa en een dikke zwarte streep in het midden. Een groot gebroken hart om het af te maken. Slik. Dat was confronterend en niet echt wat ik in gedachten had. Maar achteraf gezien was het fantastisch wat ze deed. Ze had zelf een manier gevonden om haar gevoelens te uiten en vanaf dan haalde ze het schilderijtje er altijd bij op momenten dat ze het moeilijk had, maar het niet kon uitspreken. Dan huilde ze en duwde ze het schilderijtje in onze handen. Zonder woorden, maar luid en duidelijk. Een echte aanrader dus en voor géén geld te koop bij Action. Wij doen het nu regelmatig en het levert telkens pareltjes op.
• In het eerste jaar na de scheiding lazen we veel boekjes uit de bib over het thema. Over mama’s en papa’s die uit elkaar gaan, kinderen die in twee huizen moeten wonen en alles wat erbij komt kijken. Dan lazen we samen en vergeleken we het verhaal met ons eigen verhaal. Maakten wij veel ruzie? Vinden zij het raar of moeilijk of leuk om in twee huizen te wonen?…Etc. Door de verhalen merkten ze dat ze niet abnormaal waren, dat ze niet alleen waren en dat hun gevoelens en vragen normaal waren.
• Beiden meisjes houden hier een Smoeltjesschrift bij en daar hebben ze super veel aan. Een smoeltjesschrift is een invuldagboek “om de dag van je af te schrijven”. Sinds de scheiding vullen ze het zeer consequent in. Elke avond na het verhaaltje, schrijven ze elk nog tien minuutjes in hun schriftje. Voor hen helpt het om stil te staan bij hun gevoelens en emoties van die dag en doorheen het schrift staan ook veel tips die ze heel leuk vinden. Zo maakte Jools bijvoorbeeld een zorgendoosje, daar over later meer.
• Een ander voordeel van het smoelenschrift is dat je als ouder inzicht krijgt in hun hoofdje en op een leuke manier te weten komt waar ze mee bezig zijn. Bij Jools zorgt het schriftje er voor dat we op een spontane manier over dingen kunnen praten waarover ze anders gewoon zou zwijgen.    
• Zoek een manier om over dingen te praten die bij uw kind past. Ellis is op dat vlak ondertussen een open boek. Als het slecht gaat, zie je het meteen, ze huilt, we praten, het lucht haar op en ze gaat verder. Jools daarentegen die verstopt haar emoties, kropt op en is een gesloten boek. Bij haar ontdekte ik dat schrijven haar meer ligt. Bij haar werken we nu met briefjes. Als er iets op haar hart ligt en ze er niet over kan praten, dan moedigen we haar aan om het op te schrijven. Gewoon op een los briefje, wat ze dan in mijn zak stopt. Ze kiest dan zelf of het iets is wat ik gewoon moet lezen als zij slaapt, zodat ik weet wat er speelt, of dat we het samen lezen en er meteen over praten. Toen ik voor het eerst merkte dat ze met iets zag en er niet over kon praten, kwam ik op het idee om het op te laten schrijven. Het voelde als een echte doorbraak toen bleek dat ze daar zelf ook iets in zag en het tot een goed gesprek leidde. Even zoeken soms dus, maar oh zo waardevol als je een manier gevonden hebt die bij jouw kind past. Later maakte ze helemaal zelf een zorgendoosje. Een kartonnen doos die ze zelf versierde en waarin ze ook briefjes kan stoppen met zorgen er op. Een beetje zoals de zorgenvriendjes die ze op sommige scholen maken. Naar het idee van: uit je hoofd, op een briefje…dat lucht op.
• Ellis heeft het soms moeilijk met de overgang van papa naar mama en omgekeerd. Zij heeft een aantal rituelen uitgevonden die haar helpen. Zo heeft ze een aantal spullen die altijd mee gaan van het ene huis naar het andere: een fotokader van mama en papa, een klokje en haar Smoelenschriftje. Beide meisjes kregen een coole reistas met hun naam op en een eigen gekozen tekening waarin ze spullen kunnen stoppen die ze graag mee willen naar het andere huis. De wissel gaat bij ons via school (hij brengt ze ‘s morgens, ik haal ze ‘s avonds) en wij zorgen dat de spullen bij de ander in de hal staat, zodat de kinderen amper iets merken van de verhuis. Voor het slapen gaan, stalt ze al haar spulletjes uit op haar nachtkastje. Het is een ritueel en biedt rust.
• Omdat Ellis met zoveel vragen zat, praatte ik met haar vaak over vroeger. Hoe papa en ik elkaar leerden kennen, waar we eerst woonden, hoe we verliefd werden etc. Het is voor haar zo belangrijk om te horen dat we elkaar vroeger wel graag zagen. Dat we blij waren toen zij geboren werden en dat we leuke dingen deden samen. Niet meteen iets waar je zelf altijd zin in hebt als je boos, gekwetst en verdrietig bent maar wel waardevol voor haar.
• Ik vond in de kelder ook een hele stapel foto’s van onze rondreis in de USA vlak voor we zwanger werden van Jools. Blije foto’s: lachende, knuffelende, kussende mama en papa. Ik toonde ze aan de meisjes en zij waren enorm gefascineerd. Ik vroeg of zij die foto’s graag wouden hebben en oh dat wouden ze ja. Uren waren ze er mee bezig. Samen de foto’s bekijken, alle kussende foto’s bij elkaar (en onder mijn neus schuiven: zo (!) moet het terug zijn mama!) en dan de foto’s verdelen (Welke wil jij graag Jools? Mag ik deze hebben Ellis?).
• Ik besloot voor Ellis een boekje te maken met allemaal foto’s van ons in blijere tijden. Lijkt raar en tegenstrijdig, maar voor haar werkte dit echt. Ze kijkt er graag naar en bladert er regelmatig in. Zij koestert die blije herinneringen echt. Daarnaast maakte ik voor elk kind ook een blij-maak-boekje, daar kunnen ze op moeilijke momenten door bladeren. Ik zocht alle leuke, vrolijke zomermomenten bij elkaar en vroeg aan de ex hetzelfde te doen. Beide foto’s voegde ik samen in één boekje. Een klein compact boekje met spiraalbinding, zodat ze er makkelijk zelf in kunnen bladeren en het intensief gebruikt kan worden (lees: mee van hier naar daar verhuizen). De meisjes vonden het geweldig. Apart vakantie vieren vonden ze heel moeilijk en op deze manier worden alle herinneringen toch op een manier samengevoegd en ik merk dat het helend werkt voor hen. Alweer een echte aanrader vind ik!
• Zelfs op onze diepste en donkerste momenten bleven we het belang van de meisjes centraal zetten. Ze mochten op elk moment contact hebben met de andere ouder én we hielden elkaar ook op de hoogte als er belangrijke dingen waren. Ik wil echt niet pas na drie dagen bij de wissel horen dat mijn kind ziek of heel droevig was bijvoorbeeld. En als we op vakantie waren en Ellis miste haar papa, dan whatsappten ze even met elkaar en dan ging het na een paar minuten alweer over en kon ze vrolijk verder met haar dag.Allemaal kleine dingen, die voor hen een wereld van verschil maken!

Benieuwd of jullie nog andere hulpmiddeltjes hebben om het vedriet te verzachten. Want het blijft natuurlijk hartverscheurend om je kleine meisje zo droevig te zien om iets wat wij als ouders besloten. Elke stap om het verdriet te verzachten is goud waard dus. Maar: ondanks alles doen ze het super goed, mijn coole meisjes. Stilletjes aan komen we allemaal weer op onze poten terecht en tot dan blijven we samen we praten en zetten we door. In goeie en in kwade dagen. Voor altijd en langer.